نشانه های تنبه و بیداری

در حدیثی رسول گرامی اسلام دارد که «علامةُ الاِنتباهِ خَمْسٌ»؛ انسان های آگاه پنج علامت دارند. شما نیز این علامت ها را داشته باشید و در مسیر آنها گام نهید.

یکی از علامات آن ها «إذا ذَکَرَ المولی إفتَخَر»؛ وقتی به یاد خدا می افتند به بندگی او افتخار می کنند. دیگری این است که «إذا ذَکَرَ نَفْسَهُ إِفتَقَر»؛ زمانی که به یاد خودشان می افتند، احساس فقر می کنند. ائمۀ ما نیز چنین بودند. دعای عرفۀ امام حسین، صحیفۀ سجادیه و کلمات امیرالمؤمنین علیه السلام را ببینید که چگونه افتخار می کنند از اینکه خدا رب آن هاست.

شکر نعمت

ابوهاشم جعفری خدمت وجود مقدس امام هادی علیه السلام آمد تا شکایت کند، زیرا وضع مالی اش مناسب نبود. همین که نشست، امام به او فرمود: ابوهاشم شکر نعمت هایی که داری به جا آورده ای که حالا آمدی از نداشته هایت شکایت می کنی؟ گفت:آقا چه نعمتی؟ امام فرمود: نعمت سلامت و امنیت. انسان وقتی به نعمت ها و نیازهای خودش توجه کند احساس فقر می کند.[1]

و دیگر اینکه «إِذا ذَکَرَ الدُّنیا اِعتَبَر»، آنها به یاد دنیا که می افتند عبرت می گیرند و باید بدانیم که عبرت گیری غیر از چسبیدن است.

هارون الرشید نامه نوشت برای امام کاظم علیه السلام که من را موعظه کن؟ امام برایش نوشت: هارون! هر چه در اطرافت می بینی موعظه و عبرت است.

روایت داریم، وقتی جنازه ای را تشییع می کنند خوب است بروید آن را مشایعت کنید. البته بعضی ها عادت دارند در تشییع شرکت کنند، بعد با خودشان می گویند چند قدم حضور داشته باشیم خوب است. اما ببینیم امام صادق علیه السلام چه وظیفه ای را در امر تشییع جنازه به گردن ما نهاده است و می فرماید: «إِذَا حَمَلْتَ جَنَازَةً فَکُنْ کَأَنَّکَ أَنْتَ الْمَحْمُولُ»؛ وقتی جنازه ای را دارند حمل می کنند، فرض کنید بدنی که روی تابوت حمل می شود شما هستید! «إِذَاً کَأَنَّکَ سَأَلْتَ رَبَّکَ الرُّجُوعَ»؛ گویا اینکه از خدا خواسته ای که تو را برگرداند، و حالا خدا تو را به دنیا برگردانیده؛ پس ببین چه کار باید انجام دهی.[2]

قرآن در این راستا می فرماید: فردای قیامت برخی از افراد وقتی وارد صحرای محشر می شوند، خواهند گفت: «رَبَّنا أَبْصَرْنا وَ سَمِعْنا فَارْجِعْنا نَعْمَلْ صالِحاً»؛[3]خدایا! ما را برگردان تا عمل صالح انجام دهیم، بعضی ها نور دارند اما اینها در تاریکی اند بعضی ها راحت می روند؛ اما اینها نمی توانند بروند، بعد به کسانی که نور دارند خطاب می کنند: «انْظُرُونا نَقْتَبِسْ مِنْ نُورِکُم»[4] بایستید تا ما از نور شما استفاده کنیم.

بنابراین، آرزوی برخی در جهان آخرت این است که خدایا! ما را به دنیا برگردان تا عمل صالح انجام دهیم. اما دیگر دیر شده و امکانش نیست. حال امام صادق علیه السلام می فرماید: شما در دنیا برای خودتان یک چنین فرضی را درست کنید. تابوتی را که دیدید، فرض کنید در آن بدن شما قرار دارد.

از علائم انسان های آگاه این است «وَ اِذا ذَکَرَ رَبَّهُ اِسْتَغْفَرَ» زمانی که به یاد خداوند افتند طلب غفران و بخشش می کنند و «إذا ذَکَرَ الاخِرَةَ اِسْتَبْشَرَ»؛[5] زمانی که به یاد آخرت می افتند به خود بشارت می دهند.

استاد رفیعی

[1].در آخر دستور داد صد دینار به او بدهند (امالی صدوق، ص 413).

[2].بحارالانوار، ج68، ص 266؛ الزهد، ص 77).

[3].سجده، 12.

[4].حدید، 13.

[5].مواعظ العددیه، ص 413.

دل به دنیا نسپارید

أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا الدُّنْيَا دَارُ مَجَازٍ وَ الْآخِرَةُ دَارُ قَرَار فَخُذُوا مِنْ مَمَرِّكُمْ لِمَقَرِّكُمْ

اى مردم دنيا سراى گذرا و آخرت خانه جاويدان است. پس، از گذرگاه خويش براى سر منزل جاودانه توشه برگيريد.

نهج‌البلاغه خطبه‌203

 ادب علامه طباطبایی در برابر نهج البلاغه

«ما معمولاً قرآن را می‌بوسیم وقتی بخواهیم به کسی بدهیم یا از کسی تحویل گرفتیم؛ ولی معمولاً کتاب حدیث را کسی نمی‌ بوسد،ولی من می‌ دیدم که مرحوم علامه وقتی سخن از نهج البلاغه شد، نهج البلاغه را دادیم خدمت ایشان، کاملاً بوسید و روی چشم گذاشت.»

آیت الله العظمی جوادی آملی / درس تفسیر ۹۷/١/٢٠

عاشقان و محبان امیرالمؤمنین علیه السلام! بیایید ازبیست وچهارساعت زمانی که دراختیاردارید روزی” ده دقیقه” را نهج‌البلاغه بخوانید.

https://eitaa.com/nahjolblage_urmi

نهضت جهانی نهج البلاغه خوانی

عَنْ الامام عَلىٍّ عليه السلام

ألْأدَبُ هُوَ لِقاحُ الْعَقْلِ وَ ذَكاءُ الْقَلْبِ وَ زينَةُ الْلِّسانِ وَ دَليلُ الرَّجُلِ عَلى مَكارِمِ الْأخْلاقِ وَ مَا الاْءنْسانُ لَوْلا الْأدَبِ إلاّ بَهيمَةٌ، لِلّهِ دَرِّ الْأدَبِ، إنَّهُ يَسُودُ غَيْرَالسَّيِّدِ، فَاطْلُبْهُ وَ اكْسِبْهُ تَكْتَسِبُ الْقَدْرَ وَ الْمالَ…

ادب، مايه بارورى عقل و تزكيه قلب و زينت زبان و راهنماى انسان به اخلاق پسنديده است، اگر ادب همراه انسان نباشد او حيوانى رها شده بيش نيست، خداوند به ادب خير دهد كوچك را آقايى مى بخشد، پس در جستجوى ادب باش تا شخصيت وثروت بدست آورى…

اعلام الدین، ص84

چند نصیحت اخلاقی از علامه حسن زاده آملی

خلوت شب را از دست مده و به حقیقت بگو الهی آمدم تا کامروا گردی، سخن و خوراک و خواب باید به قدر ضرورت باشد «کلوا واشربوا و لاتسرفوا» با عهد الله که قرآن مجید است هر روز تجدید عهد کن. صمیمانه دست توسل به دامان پیغمبر و آلش دراز کن که آن خوبان خدا وسایط فیض اند «اللهم صل علی محمد و آل محمد»

نمی گویم مقدس نباش ولی مقدس عاقل باشد. بسی مباش که سخریه این و آن می شوی. فرزانه باش خویشتن را تفویض به حق کن و او را وکیل بگیر که تواناتر و داناتر و با وفاتر و مهربان تر و پاینده تر از او نخواهی یافت «حسبنا الله نعم الوکیل»

سوره مبارکه اخلاص را بر زبان داشته باش و با خلق خدا مهربان باش. از سخنان ناهنجار اگر چه به مزاح باشد بر حذر باش. خلاف مگو اگر چه به مطایبت باشد. از قسم خوردن اگر چه به راست باشد احتراز کن.

چو ایستاده ای افتاده گیر. تا می توانی نماز را در وقت به جا آور. تجارتت را مغتنم بشمار که انسان بیکار از دنیا و آخرت از هر دو می ماند. داد وستد مانع بندگی نیست رجال لاتلهیهم تجاره و لابیع.

در شگفتم از کسی که گمشده خود را می جوید و خودش را گم کرده و نمی جوید. در شگفتم از کسی که جاهل به خود است چگونه می خواهد عارف به ربش شود غایت معرفت این است که آدمی خود را بشناسد؛ کسی که از خود آگاهی ندارد چگونه از دیگری آگاهی می یابد.

خودشناسی سودمندترین خود شناسایی ها است؛ کسی که نفس خود را نشناسد آن را مهمل می گذارد. هرکس نفس خود را شناخت با آن مجاهده می کند و هرکس خود را شناخت پروردگارش را شناخت.

تبیان