در روایات شیعه و سنی وارد شده است که منظور از “صالح المومنین” در آیه ی 4 سوره تحریم، حضرت علی علیه السلام می باشند. از اینرو اگر به دنبال ملاک و میزانی برای انسان صالح و فرد کاملی که مصداق تمامِ عملِ صالح باشد هستیم، بر اساس روایات معتبر، حضرت علی (ع)، یکی از آن مصداق های بارز و کامل است.

علامه طباطبایی در این خصوص می فرماید:

“در تفسير قمى به سند خود از ابى بصير روايت آورده كه گفت: من از امام باقر (ع) شنيدم مى فرمود: منظور از “صالح المؤمنين” در آيه شريفه” إِنْ تَتُوبا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُما وَ إِنْ تَظاهَرا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلاهُ وَ جِبْرِيلُ وَ صالِحُ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمَلَئكَةُ بَعْدَ ذَالِكَ ظَهِير:

و شما دو زن اگر به سوى خدا توبه ببريد (اميد است خدا دلهايتان را از انحراف به استقامت برگرداند)، چون دلهاى شما منحرف گشته و اگر هم چنان عليه پيامبر دست به دست هم بدهيد، بدانيد كه خداوند مولاى او و جبرئيل و مؤمنين صالح و ملائكه هم بعد از خدا پشتيبان اويند."[1]، على بن ابى طالب (ع) است.[2] و در الدر المنثور است كه ابن مردويه از اسماء بنت عميس روايت كرده كه گفت: از رسول خدا (ص) شنيدم آيه” إِنْ تَتُوبا …"[3] را تلاوت مى كرد تا مى رسيد به جمله” و صالح المؤمنين” و مى فرمود: صالح المؤمنين على بن ابى طالب است [4]"[5]

1.تحریم، 4

2.قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، ج، 2، ص، 377

 3.تحریم، 4

4.[سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور، ج 6، ص، 244

 5.طباطبایی، محمد حسین، مترجم: موسوی همدانی، محمد باقر، ترجمه تفسیر المیزان، ج 19، ص، 572

آنچه از دستورات سلوکی در لسان عرفای شامخ الهی جاری می شود همگی برگرفته از متن آیات و روایات است. یکی از این دستورات سجدۀ طولانی و مداومت بر قرائت سورۀ مبارکۀ قدر است که آثار آن را در یادداشت پیش روی می خوانیم

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه در کتاب روح مجرد می فرمایند: ما در اینجا به ذکر یک دستور از کتاب «أسرار الصّلوة» وى، طبع سنگى، ص 46 اکتفا مى ‏نمائیم؛ می فرماید

من از بعضى أجلّاء مشایخ خودم که همانند او حکیم عارفى، و معلّم حاذقى را در راه خیر، و طبیب کاملى را ندیده‏ ام پرسیدم: کدامیک از أعمال جوارح را که شما تجربه نموده‏ اید اثرش در قلب بیشتر است؟!

فرمود: سجدۀ طویله در هر روزى که آنرا ادامه دهد، و طول بدهد جدّاً تا اینکه یکساعت و یا سه ربع ساعت به طول انجامد و در آن بگوید: لَآ إِلَهَ إِلَّا أَنتَ سُبْحَنَکَ إِنِّى کُنتُ مِنَ الظَّلِمِینَ. «هیچ معبودى نیست جز تو اى خداوند! تو پاکى و منزّه و مقدّس مى‏باشى! من هستم که رویّه و دأبم این بوده است که از ستمگران بوده ‏ام.» بطوریکه نفس خود را گرفتار و محبوس در حبس عالم طبیعت مشاهده نماید و مقیَّد و مغلول به قیدها و غلهاى اخلاق رذیله بنگرد، و خداوند را تنزیه کند که: تو این کار را از روى ظلم و ستم به من ننمودى! و من بودم که به نفس خودم ستم نمودم و آنرا در این مهلکه عظیمه وارد ساختم.

 ودیگر خواندن سوره قدر را در شبهاى جمعه و عصرهاى جمعه یکصد بار.

مرحوم استاد قُدّس سرّه می فرمود: من در میان أعمال مستحبّه عملى را نیافته ‏ام که مانند این سه چیز مؤثّر باشد. و در روایات مطالبى وارد است که حاصلش این است: در روز جمعه صد نفحه یا صد رحمت نازل مى‏شود، نود و نه تاى آن براى کسى است که سوره قدر را در عصر جمعه یکصد بار قرائت کند، و براى او همچنین نصیبى در آن یک نفحه و یا یک رحمت دیگر نیز هست. (روح مجرد، ص: 285)

منبع: goharemaerefat.ir

یکی از بزرگان نقل می کرد که:در هواپیما نشسته بودیم، هواپیما از تهران حرکت کرد که در بغداد بنشیند.یک وقت خلبان زنگ خطر زد، مهماندار آمد و گفت:«وضع خیلی خطرناک است، چرخ های هواپیما باز نمی شود!».رنگ از روی همه مسافران پرید.کمی صبر کرد، دوباره آمد و گفت:«به تهران بی سیم زدیم، برج مراقبت از تهران پیام داده که می خواهی به تهران برگرد، می خواهی به عراق برو، باید برگردی و دور بزنی تا بنزین هواپیما تمام نشود وچرخ های هواپیما باز شود و اگر باز نشد باید بیرون بدون چرخ روی زمین بنشینی و تا خدا چه بخواهد».

از شدت ترس،هیچ کس توان حرکت نداشت، اما من بدون اینکه رنگم تغییر کند،یا دچار لکنت زبان شوم، آرام سر جایم نشسته بودم.کسی که پهلوی من نشسته بود،رو به من کرد و با صدای بلند به من گفت:آقا مگر کری؟گفتم:نه، گفت:«مگر نشنیدی که مهماندار چه گفت؟» جواب دادم: «چرا». پرسید:«پس چرا اینقدر بی خیال هستی و نترسیدی؟ تا نیم ساعت دیگر طیاره روی زمین می افتد و همه ما می میریم».

گفتم:هنگامی که سوار طیاره می شدم با خود زمزمه کردم:)و من یتوکل علی الله فهو حسبه؛هر کس بر خدا توکل کند،خدا امرش را کفایت می کند).(سوره طلاق،ایه 3) یک ایة الکرسی هم خواندم. روایت داریم که اگر کسی ایة الکرسی بخواند، خدا حفظش می کند،اگر بناست که من بمیرم و مرگم حتمی باشد،می میرم،اگر بترسم هم می میرم،اگر رنگم هم تغییر کند،می میرم و اگر تغییر نکند هم می میرم.

اما اگر مقدّر نباشد،من اعتمادم به خداست:بالله اعتصمت و بالله اشق و علی الله اتوکل؛به خدا اطمینان دارم و توکل می کنم و می دانم که خداوند مرا حفظ می کند؛یعنی همه ما را حفظ می کند».وقتی سرنشینان هواپیما شهامت مرا دیدند،برای وصیت نزد من آمدند.من به آنها گفتم:«اگر مردیم،همه می میریم و اگر زنده ماندیم،همه زنده می مانیم.چرا نزد من وصیت می کنید؟!»این اعتماد به نفس من و توکل به خدا و توسل من به قرآن بود،اما آنها خود را باخته بودند، اصلاً توجه نداشتند که من درون طیاره هستم، خیال می کردند که من زنده می مانم و آنها می میرند و وصیت هایشان را به من می کردند.

ادامه »

قرآن می فرماید که اگر انسان غمگینی به ذکر یونسی سرگرم باشد، قبل از اینکه از ما چیزی بخواهد ما غمش را برطرف می ‌کنیم و آنها هم که اهل راه هستند این ذکر یونسی را مجرَّب می‌ دانند. 

خیلی از اوقات شده است که با عزیزی مواجهه می شویم که غصه دار است، مشکل دارد، گره به کارش افتاده است و ما از این اتفاق برایش خیلی ناراحت می شویم و در صدد حل مشکلش بر می آییم … خیلی هم تلاش می کنیم اما گویی حل مشکل به دستان ما نیست و نیروی قوی تری را برای این امر می خواهد، چرا که گره و غم و اندوه شدید تر از آن است که امثال من بتوانند آن را باز کنند. در ای شرایط توصیه های معنوی برای این عزیزان می تواند سنگ صبور خوب و قرص آرام بخش قوی باشد.
در ادامه به بیان یک راهکار و ذکری که می تواند دوای بسیاری از دردها،غم ها و گرفتاری ها باشد می پردازیم.

آیه 152 سوره بقره در بیان ذکر می فرماید: (فَاذْکُرُونِى أَذْکُرْکُمْ وَاشْکُرُوا لِى وَلاَ تَکْفُرُونِ﴾. در حقیقت این آیه ارزشمند قرآن کریم در مقام بیان شاهدی از قرآن کریم است که اگر کسی به یاد خدا بود، خدا هم به یاد او است.

چگونه خداوند به یاد کسی می باشد؟

یاد خدا در دل بالاترین مصداق ذکر است: نام خدا بر لب و یاد خدا در دل از مصادیق ذکرند، منتها شهود قلبی از کامل‌ترین مصادیق ذکر به شمار می‌رود؛ همان مشاهده حضور خداوند یاد خداوند است. پاداش آن یاد خدا این است که سوء و فحشا از او زدوده شد. یاد خدا باعث می‌شود که خدا به یاد انسان خواهد بود. خدا اگر به یاد انسان شد، معصیت به سراغ انسان نخواهد آمد، لذا خدای سبحان فرمود: ما سوء و فحشا و گناه را از او باز داشتیم و نگذاشتیم به سراغ او برود، معصیت که دشمن انسان است به سراغ کسی که متذکر خدا و حق باشد نمی ‌رود.

ادامه »

روایاتی از امام محمد باقر علیه السلام :

-هر که را تند خویی دادند ایمان را از او نهان کردند.

_ بهترین عبادت حفظ شکم و دامن است .

_ در اخلاق مومن تملق و حسد نیست جز در تحصیل علم ( که ممکن است از استاد تملق گوید یا بر رفیق رشک برد)

_ این زبان کلید هر خیر و شری است ، سزد که مومن زبان خود را چون کیسه سیم و زر مهر کند . پیغمبر صلی الله فرمود : خدا بر آن مومن رحمت آرد که زبان را از هر شری نگه دارد ، این صدقه ای است که به خود می دهد ، سپس امام باقر علیه السلام اضافه کرد : هیچکس از گناه سالم نماند جز این که زبان را نگه دارد .

_ بر شما باد که پارسا ، کوشا و راستگو باشید . امانت را به صاحبش ؛ نکوکار یا تبهکار باشد برگردانید ، که اگر قاتل علی بن ابی طالب علیه السلام امانتی به من سپارد به او بازگردانم .

_ اگر مردم بدانند درخواست چه ذلتی دارد هیچ کس از دیگری درخواستی نکند و اگر بدانند رد خواهش چه زیانی دارد ، هیچ کس خواهند ای را رد نکند .

_ امام فرمود : چیزی به شما نیاموزم که از شر شیطان دور شوید ؟ ابوحمزه گفت : چرا بفرمائید تا عمل کنیم ؛

فرمود : صبح زود صدقه دهید که روی ابلیس را سیاه می کند . و فراوان استغفار کنید که باعث محو گناهان است .

?دیده شده در تحف العقول ، ابن شعبه حرانی ، ترجمه احمد جنتی ، ص ۶۶۳.