تارک نماز جمعه، «پریشان و سرگردان»، «نامبارک و بی برکت» و «عبادت‌هایش غیر مقبول»معرفی شده
است.

خداوند در سوره جمعه می فرماید: «یأَیهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا إِذَا نُودِى لِلصلَوةِ مِن یوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسعَوْا إِلى ذِکرِ اللَّهِ وَ ذَرُوا الْبَیعَ ذَلِکمْ خَیرٌ لَّکمْ إِن کنتُمْ تَعْلَمُونَ(جمعه9) فَإِذَا قُضِیتِ الصلَوةُ فَانتَشِرُوا فى الأَرْضِ وَ ابْتَغُوا مِن فَضلِ اللَّهِ وَ اذْکرُوا اللَّهَ کثِیراً لَّعَلَّکمْ تُفْلِحُونَ» (جمعه10)؛

اى کسانى که ایمان آورده اید ! هنگامى که براى نماز روز جمعه اذان گفته مى‌شود به سوى ذکر خدا بشتابید ، و خرید و فروش را رها کنید که این براى شما بهتر است اگر مى دانستید . و هنگامى که نماز پایان گرفت شما آزادید در زمین پراکنده شوید و از فضل الهى طلب کنید ، و خدا را بسیار یاد نمائید تا رستگار شوید .

به این ترتیب هنگامى که صداى اذان نماز جمعه بلند مى شود مردم موظفند کسب و کار را رها کرده به سوى نماز که مهمترین یاد خدا است بشتابند. جمله «ذلکم خیر لکم …» اشاره به این است که اقامه نماز جمعه و ترک کسب و کار در این موقع منافع مهمى براى مسلمانان دربردارد اگر درست پیرامون آن بیندیشند ، وگرنه خداوند از همگان بى نیاز و بر همه مشفق است .

بهترین دلیل بر اهمیت این فریضه بزرگ اسلامى قبل از هر چیز آیات همین سوره است، که به همه مسلمانان و اهل ایمان دستور مى دهد به محض شنیدن اذان جمعه به سوى آن بشتابند، و هرگونه کسب و کار برنامه مزاحم را ترک گویند، تا آنجا که اگر در سالى که مردم گرفتار کمبود مواد غذائى هستند کاروانى بیاید و نیازهاى آنها را با خود داشته باشد به سراغ آن نروند، و برنامه نماز جمعه را ادامه دهند.

در احادیث اسلامى نیز تاکیدهاى فراوانى در این زمینه وارد شده است از جمله : در خطبه اى که موافق و مخالف آن را از پیامبر گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله و سلم) نقل کرده اند آمده: «ان الله تعالى فرض علیکم الجمعه فمن ترکها فى حیاتى او بعد موتى استخفافا بها او جحودا لها فلا جمع الله شمله ، و لا بارک له فى امره ، الا و لا صلوة له ، الا و لا زکوة له ، الا و لا حج له ، الا و لا صوم له ، الا و لا بر له حتى یتوب»:

خداوند نماز جمعه را بر شما واجب کرده هر کس آن را در حیات من یا بعد از وفات من از روى استخفاف یا انکار ترک کند خداوند او را پریشان مى کند ، و به کار او برکت نمى دهد، بدانید نماز او قبول نمى شود، بدانید زکات او قبول نمى شود، بدانید حج او قبول نمى شود، بدانید اعمال نیک او قبول نخواهد شد تا از این کار توبه کند !

حضرت امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) می فرمایند: اگر در سه چیز با رهبران و پیشوایان خود مخالفت ورزید، هلاک خواهید شد: نماز جمعه، جهاد با نفس و مناسک حج

نماز جمعه نیروگاه روحی، تربیت گاه دینــــــی، ملاقات همگانی و حتی مانور سیاسی برای مسلمین است که قلب دشمنانشان را می لرزاند و هرگـونه طمع و توطئه شان علیه اسلام و مؤمـنان را نقش برآب می سازد.

آثار سوء ترک نماز جمعه

همانطور که ذکر شد تأثیرات و پی‌آمدهای ناخوشایندی برای کسی که در نماز جمعه شرکت نمی‌کند، بیان شده است. در بعضی احادیث، تارک نماز جمعه، «پریشان و سرگردان»، «نامبارک و بی برکت» و «عبادت‌هایش غیر مقبول»معرفی شده است.

همچنین در بعضی دیگر از احادیث آمده است: تارک جمعه اگر سه مرتبه بدون عذر نماز جمعه را ترک کند،«منافق» است.

در حدیثی صحیح از امام باقر(علیه السلام) روایت شده که فرمود: حضور در اجتماع نماز جمعه تا در زمان ظهور امام زمان(عج)، واجب است. بنابراین هر کس که آن را بدون عذر سه بار پی در پی ترک کند، معنایش این است که سه واجب بزرگ را ترک کرده و کسی که سه فریضه را ترک کند منافق است.

1- پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: کسانی که نماز جمعه را ترک کنند، باید نهی از منکر شوند و بر دل های آنان مهر زده خواهد شد. (وسایل الشیعه، ج 5 ص 6)

2-حضرت امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) می فرمایند: «اگر در سه چیز با رهبران و پیشوایان خود مخالفت ورزید، هلاک خواهید شد: نماز جمعه، جهاد با نفس و مناسک حج.» (مستدرک الوسایل، ج 6 ص 39)

3- نماز جمعه ملاک قرب به خدا

قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم:

یجلس الناس من الله یوم القیامة علی قدر رواحهم الی الجمعات الاول و الثانی و الثالث.

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:

نزدیکی مردم با خداوند در روز قیامت‏ به مقدار رفتن آنها به نماز جمعه به ترتیب نفر اول و دوم و سوم است.

(مستدرک الوسائل/ ج 6/ص 39)

(در مورد احکام فقهی نماز جمعه به رساله توضیح المسائل مرجع تقلید خود مراجعه فرمایید)

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان