اگر انسان از دانش و اطلاعات زياد برخوردار باشد، ولي به نحو درستي تربيت نشده باشد، همان دانش، به انحطاط او منجر مي شود. اگر آدمي داراي ظاهري آراسته و قيافه اي زيبا باشد، ولي به نحو مطلوب تربيت نشود، زيبايي ظاهري زمينة انحراف او را فراهم مي کند.

اگر فردي وارد عرصة سياست، اقتصاد و امور مشابه ديگر شود، ليکن تربيت صحيح نداشته باشد در هر يک از اين عرصه ها به خود و به جامعه ضربه و خسارت وارد مي کند. بدين ترتيب، اگر هر فعاليت ديگري را در نظر بگيريم و تربيت را از آن منها کنيم چيزي جز انحطاط نخواهيم ديد.

بنابراين تربيت درست، سعادت انسان و جامعه را تضمين مي کند و مانع نفوذ عوامل مخرب و منحط در زندگي مي گردد.(1)

يکي از مهم ترين کارکردهاي خانواده، کارکرد تربيتی است. تمام نهادهاي اجتماعي خصوصاً نهاد خانواده، اقتصاد و حتي نظامي گری اگر بخواهد پابرجا باشد بايد وجهه تربيتی داشته باشد. اگر خانواده وجهه تربيتي خود را از دست دهد، محکوم به نابودی است.

سؤال اساسي اين است که چه مکتبی قادر به تربيت انسان کامل است؟
در پاسخ بايد بگوييم فقط مکتب انسان ساز اسلام که نشأت گرفته از منبع وحی الهی است قادر به تربيت انسان کامل خواهد بود.

هدف تربيت، ايجاد انسان های متدين، با تقوا، دين باور، مسئوليت پذير و مردم گرا و به عبارت ديگر رسيدن به قرب الی الله است.
هدف تربيت، ساختن انسان های مفيد برای جامعه است نه افراد مهم. اشکال تربيتی والدين ما اين است که می خواهند فرزندانشان آدم های مهم باشند نه مفيد.

افرادی مفيد هستند که نفعشان به جامعه می رسد اما افراد مهم، گاهي برای جامعه مضر بوده اند. هدف تربيت، ساختن انسان هايی است که باعث آبروی امامان معصوم باشند. لذا در آية 74 سورة فرقان مي فرمايد:
« و اجعلنا للمتّقين إماماً؛ خدايا ما را پيشواي اهل تقوا قرار بده.»

برای شناخت صحیح «سبک زندگی دینی» بهترین و مطمئن‌ترین راه، استفاده از سبک زندگی پیشوایانی است که سبک زندگی آنان نمونه‌ی عینی سبک زندگی دینی است و خداوند آنان را به‌عنوان اسوه و الگو معرفی کرده است.

اما از بین چهارده معصوم (علیهم السلام)، چرا سبک زندگی فاطمی (سلام الله علیها)؟

زیرا از یک طرف رسول گرامی اسلام و پدر حضرت فاطمه (صلّی الله علیه و آله) به فرموده‌ی قرآن، اسوه‌ی شایسته است: « لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِى رَسُولِ اللَّهِ اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَنْ کَانَ یَرْجُواْ اللَّهَ وَ الْیَوْمَ الْاخِرَ وَ ذَکَرَ اللّهَ کَثیرًا: مسلماً برای شما در زندگى رسول خدا سرمشق نیکویى می‌باشد، براى آن‌ها که امید به رحمت خدا و روز رستاخیز دارند و خدا را بسیار یاد می‌کنند.»

از طرف دیگر، رسول خدا (صلّی الله علیه و آله)، بارها و بارها حضرت فاطمه (سلام الله علیها) را پاره‌ی وجود خویش می‌خواند و با تعابیر گوناگون رضایت او را رضایت خود و ناراحتى او را ناراحتى خویش اعلام می‌دارد.

نتیجه‌ای که از این دو مقدمه برداشت می‌شود این است که سرّ این تأکیدات براى آن است که توجه همه‌ی مؤمنان طول تاریخ را به اسوه‌پذیری از ابعاد زندگانى این بانوی گران‌قدر جلب کند.

در اینجا به دو مورد از سبک زندگی حضرت فاطمه (سلام الله علیها) اشاره می کنیم:

1.روحیه‌ی مسئولیت‌پذیری

یکى از مهم‌ترین مسائل در عرصه‌ی تربیت و تزکیه، ایجاد و پرورش روحیه‌ی مسئولیت‌پذیری است.
زندگى حضرت فاطمه (سلام الله علیها) از آغاز تا انجام، با زیباترین جلوه‌های مسئولیت‌پذیری عجین است. این بانو به گواهى تاریخ، از دوران طفولیت تا آخرین لحظه‌ی حیات پیامبر، در حساس‌ترین موقعیت‌ها، بزرگ‌ترین پشتوانه‌ی روحى پیامبر بود و در سخت‌ترین شرایط بحرانى، به یارى پدر می‌شتافت و بار سنگین غصه‌ها را از دوش او برمی‌داشت. 

2.همسرداری 

زن و مرد به‌عنوان عناصر اصلی تشکیل‌دهنده‌ی یک خانواده به‌طور طبیعی به هم وابسته هستند و موفقیت هر یک از این ‌دو در گرو سلامت روابط خانوادگى است. مرد خانه هنگامى می‌تواند با خاطرى آسوده به فعالیت‌های خود، مانند جهاد در راه خدا، بپردازد که به وجود همسری شایسته و ازخودگذشته در محیط خانواده دلگرم باشد.

اگر سردی بر روابط همسران حاکم باشد، سیر مادى و معنوى زندگى مختل خواهد شد و مرد نمی‌تواند وظایف خود را در عرصه‌ی جامعه به انجام برساند. کلید آرامش، نظم، انضباط و صمیمیت خانواده در دست زنان است و از این رو، آسودگى خاطر و آرامش روحی-روانى مرد نیز در عرصه‌ی فعالیت‌های اجتماعى، وابسته به نوع رفتار و منش زن در خانه خواهد بود.

این‌ها فقط نمونه کوچک از سبک زندگی حضرت فاطمه (سلام الله علیها) است و مى‌تواند براى یک دختر جوان، یک خانم خانه‌دار الگو باشد.

1. دکتر ملکي، حسن، خانواده و فرزندان، ج 3، ص 185.