همه ی ما دنیایی به نام دنیای مطلوب داریم؛ تصویری آرمانی و دلخواه که آرزو داریم در آن زندگی کنیم. با آنکه این آرزو قسمت کوچکی از حافظه ی ما است با این حال در تصمیم گیری ها و نوع زندگی ما بسیار تاثیرگزار است.

دنیای مطلوب در حین تولد در ما ایجاد می شود. از بدو تولد هرگاه یک یا چند نیاز اساسی مان (که در مقالات قبل 5 نیاز بنیادین انسانی مورد بررسی قرار گرفت) خیلی خوب و کامل برآورده شد، آن احساس خوب را مانند تصویری دوست داشتنی در حافظه ی بلندمدت مان نگه می داریم؛ مجموعه ای از این تصاویر دنیای مطلوب ما را در طی بزرگ شدنمان شکل می دهد و تا لحظه ی مرگ نیز همراه با بازآفرینی و بازسازی های پی در پی درحال شکل گیری خواهد بود.

محتویاتی که در این دنیای مطلوب ذخیره می شود سه دسته اند:

1- افرادی که دوست شان داریم و تصویر خودمان که دائما در حال تغییر است.

2- اموال، مادیات و چیزهای ارزشمند.

3- نظام باورها، ایدئولوژی ها و عمیق ترین عقاید ما (دینی و غیردینی).

از آنجا که این مجموعه، تجلی ذهنی دنیای ایده آل و در واقع مدینه فاضله ی هریک از ماست، تئوری انتخاب به آن دنیای مطلوب می گوید.

همان طور که در مقالات قبل گفتیم، تمامی آنچه از صبح تا شب از ما سر میزند یک رفتار است و تصاویر دنیای مطلوب می تواند انگیزه ی نیرومندی برای رفتارهای ما باشد. در واقع ما انسانها در تمام طول زندگی مان قصد داریم به افراد و باورهایی که برایمان مطلوب است برسیم پس بی ربط نیست اگر بگوییم تصاویر دنیای مطلوب، فرمانده ی زندگی ما و فرمانده ی رفتارهای ما در طول زندگی است.

بی شک تمام افرادی که با هم ازدواج می کنند، هریک در دنیای مطلوب خودشان قرار دارند. تمامی همسران امیدوارند تصاویر خوشایندی که از هم دارند به طور عینی (نه فقط آرمانی) تا پایان زندگی شان تداوم داشته باشد اما این آرزو، دقیقا همان خواسته ای است که بسیاری از زوج ها نمی توانند در زندگی محقق کنند.

از آنجایی که دنیای مطلوب ما حاوی تصاویری از خواسته های ماست وظیفه شخصی خودمان است که برای تطبیق واقعیت بیرونی با این تصاویر ذهنی راهی پیدا کنیم. چنانچه نتوانیم راه موثری پیدا کنیم رفتارهایی که برای رسیدن به این خواسته ها انجام می دهیم روز به روز ناکام تر می شوند. به طور مثال، زن برای رسیدن به خواسته های دنیای مطلوبش از رفتارهای مخربی چون غرغر و سرزنش (7 رفتار مخرب و 7 رفتار سازنده در مقالات قبل مورد بررسی قرار گرفت) استفاده می کند و مرد برای رسیدن به تصاویر دنیای مطلوبش از انتقاد و شکایت بهره می برد. اینگونه است که انتخاب رفتارهای مخرب به جای رفتارهای سازنده، همسران را هر روز از رسیدن به خواسته هایشان دورتر می سازد و در نهایت طلاق عاطفی جای خود را در زندگی زناشویی باز می کند.

سه نوع انتخاب

در این مرحله است که تمام زوج های ناخشنود سه انتخاب در پیش رو دارند:

1- انتخاب اول: می توانند همچنان تصاویر اولیه را در دنیای مطلوب خود حفظ کنند و به زندگی مشترکشان ادامه دهند؛ با وجود آنکه می دانند روشی که در پیش گرفته اند باعث نمی شود به خواسته هایشان برسند، باز هم آنقدر ادامه می دهند تا وضعیت زندگی شان بدتر و بدتر و ناخشنودی شان بیشتر و بیشتر شود.

2- انتخاب دوم: زوجین سعی می کنند کمی تصاویر خود و همسرشان را تعدیل و به میزانی از یکدیگر توقع داشته باشند که بتوانند با خشنودی بیشتری به زندگی زناشویی شان ادامه دهند.

این انتخاب اگر همراه با تدبیر و حل اختلافات به گونه ای سازنده باشد می تواند روابط همسران را بهبود بخشد ولی اگر همراه با درنظر گرفتن نیازهای واقعی زوجین نباشد و با بی اعتنایی به تصاویر خواستنی همسران باشد ممکن است به قول قدیمی ها با سوختن و ساختن و گاهی با تحمل شرایط نامساعد همراه باشد.

3- انتخاب سوم: هر دو یا یکی از طرفین دیگری را از دنیای مطلوب خود خارج سازد (چه رسمی با گرفتن طلاق قانونی، چه غیر رسمی با گرفتن طلاق عاطفی). زن و شوهرهای زیادی هستند که سالها در کنار هم زندگی می کنند، فرزندان و حتی نوه های زیادی دارند ولی در دنیای مطلوب یکدیگر نیستند.

انسانها از قدرت و نفوذ دنیای مطلوب بر زندگی شان آگاهی ندارند. تا وقتی تصویری در دنیای مطلوب خود داریم که هنوز به آن نرسیده ایم، در رنج مداوم به سر می بریم. نمی توان از تصاویر قدرتمند مغزمان فرار کرد؛ تصاویری که به گونه ای فرمانده ی زندگی و رفتارهای ما هستند. اما این واقعیت را هم باید قبول کرد که کلید دنیای مطلوب فقط و فقط در دست خودمان است. درست است که محتویات دنیای مطلوب برایمان مقدس است ولی، تنها کسی که می تواند تصویری را در دنیای مطلوب خود قرار دهد یا تصویری را خارج سازد خودمان هستیم. هیچ کس جز خودمان کنترلی همه جانبه بر محتویات مطلوب مغزمان ندارد.

یکی از خصوصیات دنیای مطلوب از منظر تئوری انتخاب این است که در دنیای مطلوب عقل و منطق وجود ندارد و تنها احساس حاکم است؛ یعنی ما انسانها هرآنچه برایمان مطلوب و خواستنی است و هرآنچه منشاء لذت های بسیاری برای ماست را در دنیای مطلوب خود قرار می دهیم هرچند گاهی غیرمنطقی و نشدنی.

هرگاه یکی از زوجین از روی عقل و منطق به خاطر بهبود زندگی زناشویی، انتخاب کند که یکی از تصاویر خواستنی دنیای مطلوبش را بیرون آورد یعنی پذیرفته که آن لذت را از دست بدهد. در اغلب اوقات بسیاری از زوجین، نمی خواهند تصاویر مطلوبشان را از دست بدهند و نمی خواهند از لذت رسیدن به آنها محروم شوند. گاهی برخی زوجین با آنکه روابط ناخشنودی دارند و این تصاویر به زندگی شان لطمه های زیادی وارد کرده، باز هم حاضر نیستند یک یا چند مورد از تصاویر دنیای مطلوب خود را خارج سازند.

تنها راهکار موثر
همان طور که در ابتدای مقاله گفتیم، همسران در اوایل ازدواج در دنیای مطلوب هم قرار دارند. گاهی بر اساس انجام رفتارهای مخربی مثل :انتقاد، سرزنش، تنبیه، باج دادن، شکایت، غرغر، مقایسه، تهدید و…، در دنیای مطلوب همسرشان یا خیلی کوچک و کمرنگ می شوند یا از دنیای مطلوب آنها به کلی خارج می شوند.

وقتی زن یا مردی در دنیای مطلوب همسرش کمرنگ است آنقدر موثر نیست که همسرش بتواند برای وجود او، از برخی تصاویر دنیای مطلوبش دست بکشد، پس می توان گفت یکی از بهترین راهکارهای خشنودی در ازدواج این است که در دنیای مطلوب همسرمان پررنگ باشیم تا او حاضر باشد به خاطر وجود ارزشمند ما از برخی خواسته های دنیای مطلوبش دست بکشد.

راهکار پر رنگ شدن در دنیای مطلوب همسر

 تنها راهکار موثری که در بررسی دنیای مطلوب همسران می توانیم بدان اشاره کنیم جایگزینی رفتارهای سازنده به جای رفتارهای مخرب است تا سبب پررنگ شدن در دنیای مطلوب همسر شد و بر این اساس هر یک از زوجین تصاویر خواستنی دنیای مطلوب خود را بر بهبود روابط زناشویی شان ترجیح ندهند و خواسته های هر یک از زوجین به خواسته هایی مشترک تبدیل شود تا عاملی گردد جهت نزدیکی هر چه بیشتر همسران و دوری از طلاق عاطفی.

زن و شوهر باید این را بدانند که تنها بر تصاویر ذهنی خود کنترل دارند و کنترلی بر تصاویر ذهنی همسرشان ندارند. علاوه بر این باید بدانند هراندازه با همسرشان بهتر رفتار کنند، در دنیای مطلوب همسرشان بهتر و قوی تر حضور می یابند. شوهر باید به دنبال این باشد که عشق او در دنیای مطلوب همسرش قرار گیرد و زن نیز باید به دنبال این باشد که عشق به شوهرش دردنیای مطلوب همسرش جای گیرد.

یکی از آزمون های عشق میان همسران

از کجا می شود فهمید که میزان عشق ما در دنیای مطلوب همسرمان پررنگ است؟

یکی از آزمونهای عشق میان همسران این است که بدانیم همسر ما تا چه حد تمایل دارد تصاویر و محتویات دنیای مطلوبش را با ما در میان بگذارد. هرچه قدر این تمایل بیشتر باشد میزان علاقمندی همسران به هم بیشتر است.

در مقاله ی بعد ادامه ی بحث دنیای مطلوب از منظر تئوری انتخاب، جهت بهبود روابط زوجین مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

تبیان