در روزگاری به سر می بریم که برخی از عادات و رسوم مردم کم کم از میانشان رخت بربسته و رو به فراموشی می گذارد.

احترام به نان یکی از این اخلاقیات و روحیات است که امروزه کمتر شاهد آن بوده و بایست دیگر با آن خداحافظی کرد. دیروز کودک دست در دست مادر یا مادربزرگش اگر در خیابان با تکه ای نان مواجه می شد که بر روی زمین افتاده، شاهد برداشت آن با احترام از روی زمین توسط مادر و گذاشتنش به گوشه ای بود و امروز!!! شاید باشند افرادی که هنوز به سنت های گذشتگان خویش پایبندند.

چرا نان قابل احترام است؟

تمامی نعمت های خداوند ارزش احترام دارند چرا که همگی در راستای خدمت به انسان و رفع نیاز های او قدم به عالم هستی گذاشته‌اند از این رو احترام بدان ها نیز به جهت نعمت خداوند بودن قابل تقدیر است، اما در میان این نعمت ها نان از جایگاه ویژه ای برخوردار است و روایات و حکایات، تمامی دال بر این موضوع هستند.

پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم فرمود: نان را گرامى دارید كه آنچه میان عرش تا فرش است در آن كار كرده با آفریده‏هاى بسیارش، سپس بدانها كه در گردش بودند فرمود: براى شما حدیث نكنم؟ گفتند: چرا یا رسول اللَّه پدران و مادران ما به قربانت، فرمود: پیش از شماها پیغمبرى بود بنام دانیال و گرده‏اى به یارش داد تا او را از آب گذر دهد و آنكه وسیله گذر داشت گرده نان را بدور افكند و گفت: من با این نان چه كنم نان نزد ما لگد مال مى‏شود، چون دانیال این را دید دست به آسمان برداشت و گفت: بار خدایا نان را گرامى دار. پروردگارا دیدى این بنده چه كرد و چه گفت، فرمود: خدا عزّ و جلّ به آسمان وحى كرد تا باران را بند آورد و به زمین وحى كرد تا چون‏ گل پخته شود، فرمود: باران بر آنها نبارید تا كارشان بدان جا رسید كه همدیگر را خوردند، و چون بدینجا رسیدند كه خدا عزّ و جلّ خواست: زنى به دیگرى گفت بیا امروز فرزند مرا با هم بخوریم و فردا فرزند تو را، گفت بسیار خوب و فرزند او را امروز با هم خوردند و چون گرسنه شدند به دیگرى گفت تا فرزند او را بخورند و او سرباز زد و به او گفت میان من و تو پیغمبر خدا دانیال حكم باشد و نزد او به محاكمه رفتند و آن حضرت به آنها فرمود: كار بدینجا رسیده؟ گفتند: اى پیغمبر خدا آرى و سخت‏تر است و او دست به آسمان برداشت و فرمود: بار خدا یا بازگردان به ما فضلت را و فضل رحمت خود را و شكنجه مده كودكان و خیرمندان را به گناه كشتیبان و روگردانیش از نعمت تو، فرمود: خدا به آسمان فرمود: ببار بر زمین و زمین را فرمود: برویان براى آفریده‏هایم هر خیرت را كه از آنها فوت شده كه من آن را براى كودك خردسال رحمت آوردم. ( آسمان و جهان (ترجمه كتاب السماء و العالم بحار الأنوار) / ج‏10 / 206 )

پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم فرمود: نان را گرامى دارید كه آنچه میان عرش تا فرش است در آن كار كرده با آفریده‏هاى بسیارش، سپس بدانها كه در گردش بودند.

چگونه باید نان را گرامی داشت؟

از امیر مۆمنان(علیه السلام) روایت است که فرمودند: نان را گرامى شمارید، پرسیدند اكرام آن چیست؟ فرمود گرامى داشتن نان آنست كه دور و زیر پا نریزید. و از آن حضرت(علیه السلام) که فرمودند: نان را گرامى بدارید كه خداوند عز و جل آن را از بركات آسمان فرستاده است، پرسید گرامى داشتن نان چیست؟ فرمود: وقتى بر سفره گذارده‏ شد به انتظار غذاى دیگرى نباشید(به آن به چشم بى‏اعتنایى منگرید). (مكارم الأخلاق/ ترجمه میرباقرى/ ج‏1 /292) تمامی روایات قطره ای از دریای عظیم معرفت هستند که فهم و درک آنها راهگشای بسیاری از مسائل زندگی انسان می شود. در روایات نقل شده احترام به نان به صورت های خاصی ذکر گردیده و این هنر توست که حدیث مفصل از این مجمل بخوانی. امروز احترام نان در میان ما از زمان پخت تا زمان مصرف بر سر سفره به وجوه مختلفی معنا پیدا می کند، به عنوان مثال هنگام پخت به گونه ای باشد که نان مرغوبی حاصل شده تا به هنگام استفاده بخش اعظم آن دور ریز نشود. از نان به عنوان وسیله آشپزخانه مانند زیر قابلمه ای یا … استفاده نشود همان گونه که متأسفانه گاهی شاهد این ماجرا هستیم. خوب است نان همچون سابق در میان ما ارزش و احترامش را بازیابد و بدان به چشم نعمت بزرگ خداوند نگریست نه نعمتی خرد و ناچیز.

اندیشه