واقعه کربلا نه یک حادثه بلکه یک دانشگاه بزرگ تربیتی است، واقعه‌ای که بسیاری از آموزه‌های دینی را در بر دارد لذا والدین برای تربیت عاشورایی فرزندان خود باید کارهایی را انجام دهند.

تربیت فرزند، آموزه های دینی، واقعه کربلا، ابراز محبت به فرزندان، شناخت امام حسین، نماز خواندن كودكان، شادی و تفریح ، آموزش های دینی، اعمال و رفتار والدين، روابط زن و مرد، محرم و نامحرم ، نماز
دانش بشری تاکنون توانسته است راه‌های زیادی برای اثر گذاشتن و اثر پذیرفتن در راستای رشد انسانی معرفی کند.

نظریه‌های یادگیری اجتماعی یکی از نظریه‌هایی است که به نقش مشاهده و تقلید و الگوبرداری در یادگیری تاکید می‌کند. طبق این نظریه کودک یا نوجوان بر اساس ویژگی‌های شخصی و با فعالیت خود الگوی معینی را از میان الگوهای مختلف والدین و بزرگسالان انتخاب می‌کند. بر این اساس زمینه‌های محیطی و وراثتی از همان دوران کودکی تا بزرگسالی می‌توانند در رشد شخصیت انسان تأثیرگذار باشند، قرار گرفتن هر شخصی در محیطی سالم، همراه با زمینه وراثتی سالم، شخصیتی سالم را تحویل جامعه می‌دهد و این فرد به نوبه خود می‌تواند نقشی تأثیرگذار بر روی افراد دیگر داشته باشد. لذا توجه به تربیت فرزندان در داخل خانواده و هم‌زمان حضور آنان در محیط‌های اجتماعی مناسب، می‌تواند تأثیر تربیت فرزندان را چند برابر کند.

یکی از مسایل مورد توجه در بحث تربیت فرزندان که متناسب با فرهنگ اسلامی ما است، تربیت دینی فرزندان می‌باشد؛ در این میان واقعه کربلا نه یک حادثه بلکه یک دانشگاه بزرگ تربیتی است، واقعه‌ای که بسیاری از آموزه‌های دینی را در بر دارد، و ما می‌توانیم با الگو قرار دادن جریان عاشورا، گام‌های مؤثری در امر تربیت دینی کودکان و فرزندانمان برداریم. نگاه حضرت امام حسین(علیه السلام) به فرندان خود و فرزندان خواهر و برادر و حتی اصحاب و بالاتر از این در برخورد اولیه با دشمنانش آنهم در بحبوحه جنگ یک نگاه تربیتی بود. و این خود بزرگترین الگو برای والدین می‌باشد.

زمانی كه انگیزه و فكر كودك عاشورایی شده و از آرمان‌های حسینی الهام گرفت، در موقعیت‌های مختلف زندگی با ذهن فرد عجین شده و ظاهر می‌شود.

حتماً شما هم قبول دارید که اهل بیت(ع) در هر مسئله ای پیشتاز و الگو هستند و ما باید از سبک زندگی آنان در زندگیمان استفاده کنیم. حالاشما می توانید از چند نکته ی تربیتی در سیره ی امام حسین(ع) استفاده کنید:

ابراز محبت به فرزندان
شاید این موضوع نظر شما را نیز به خود جلب کرده باشد که حتی کسانی که می گویند ما بچه دوست نداریم، به محض فرزند دار شدن عاشق و شیفته ی آن کودک می شوند و حاضرند جانشان را هم برای او بدهند. اما در اصول تربیتی آنچه مهم است ابراز این احساسات و نمایش این محبت هاست.

امام حسین(ع) به عنوان الگویی کامل در تربیت فرزند، با انجام رفتارهایی مانند در آغوش گرفتن، به سینه چسباندن، بوسیدن و حتی به کار بردن کلمات و واژه های زیبا سعی می کردند تا محبت خود را به فرزندانشان نشان دهند.

عبید الله بن عتبه تعریف می کند که روزی نزد امام حسین(ع) بودم که علی بن حسین(ع) که در آن زمان کودک بود، وارد شد. حضرت(ع) او را صدا زدند و در آغوش گرفتند و به سینه چسبانیدند. میان دو چشمش را بوسیدند و سپس فرمودند: پدرم به فدایت باد، چقدر خوشبو و زیبایی! (1)

جعید همدان یکی از یاران امام حسین (ع) می گوید: روزی نزد حضرت حسین(ع) رفتم در حالی که او دخترش سکینه را بر سینه چسبانیده و نوازش می کرد . وقتی که وارد شدم، امام به همسرش فرمود: ای خواهر قبیله کلاب! دخترت را از من بگیر. سپس با من در مورد انواع مردم به گفتگو نشست .(2)

تربیت با روش بصیرتی

این روش ارزش والایی دارد. بصیرت شناختی است که در مسئله تربیتی فرد باید شناخت صحیح نسبت به مسائل داشته باشد تا بتواند فرزندش را درست تربیت کند لذا، اموری چون شناخت صحیح از انسان، یا زن و فلسفه حجاب او، یا محرم و دلیل عزاداری و هدف امام حسین از قیام در این ماه و… که در صورتی یک مادر یا پدر می تواند به کودک خود این مسائل را آشنایی بدهد که خود بر آنها آگاهی و شناخت جامع و کاملی داشته باشد و به تشخیص خود بتواند کودک را نیز شناخت بدهد. بیان اموری چون احکام روابط زن و مرد پس از بلوغ، احکام محرم و نامحرم و تمامی این امور باید اول توسط والدین بررسی و شناخته شود و سپس بر طبق فهم و درک کودک خلاصه شده و به او فهمانده شود.

قصه گویی به عنوان روشی کارآمد

قصه گویی یک روش بسیار کار آمد در زمینه تربیت کودک محسوب می شود و کار تربیت کودک با این عمل ( که برای کودک بسیار شیرین است)،بسیار آسان می شود چراکه خصوصا کودکان اشتیاقی به نصیحت شنیدن ندارند و اگر این کار را با قصه گویی برای آنها انجام دهیم آنها به شدت تأثیر می پذیرند و نیز قصه گویی باعث تفکر کردن کودک می شود و کودک ذهن خود را کامل در اختیار قصه‌گو قرار می دهد .

نقش الگويي در تربیت فرزند

دوره كودكي و نوجواني در تربيت اسلامي بسيار حائز اهميت است. شکی نیست که اقدام والدین در شروع وظیفه‌ی تربیت دینی فرزندشان از سنین پایین، کودک را آماده می‌کند که عقیده و ایمان به «الله» تعالی در روانش رشد کند. باید از کودکی زمینه در کودکان برای رشد دین در اذهانشان پایه گذاری شود.

كودكان و نوجوانان در تقليد پذيري شهره اند و آنها بسياري از رفتار ها از طريق تقليد كردن از والدین و ديگران مي آموزند. ثابت شده كودكان و نوجوانان بيشتر از طريق مشاهده از اعمال و رفتار والدين و اطرافيان خود الگو مي گيرند و آنها با مشاهده اعمال نيك عبادت و نماز والدين به اين كار مي پردازند و به تقليد و تكرار آن رفتار ها مبادرت مي ورزند.

مثلا برخي افراد عبادت و نماز كودكان را براي آنان به منزله سرگرمي مي دانند و آن را فاقد ثواب و اجر الهي مي دانند در حالي كه چنين نيست و قطعا عبادت در كودكي حسناتي را به دنبال دارد.

پس خوب است كه بدانيم عبادت و نماز خواندن كودكان، آنان را در پيشگاه خداوند مأجور مي گرداند و رغبت بيشتري براي انجام عبادت خواهند داشت و از طريق ديگر انجام عبادت ها در كودك موجب ملكه شدن آنها مي‌گردد و باعث مي شود كه در دوران بزرگسالي عبادت را به آساني و به خوبي انجام دهند اما آنان كه هنگام بلوغ نماز ننموده اند عبادتي نكرده اند بعد از بلوغ انجام اين كار براي آنها بسيار دشوار خواهد بود پس اگر بخواهيم كودكان افرادي مفيد مومن و نماز خوان باشند بايد از دوران كودكي با عبادت و نماز خو بگيرند و اين دوره براي آموزش و ترغيب آنان بهترين دوران است.

شادی و تفریح را چاشنی آموزش های دینی کنید

لازم است دین و آموزش مسائل دینی ( با توجه به روحیه و درک و فهم بچه ها ) بیشتر فرح بخش و روح افزا باشد تا جدی و غمگین .
کودک خود را کمک کنید تا تصور خود را از خلقت جهان نقاشی کند یا به صورت یک داستان درآورد و یا اینکه ذهنیت خود را از بهشت ترسیم کند . می توانید بر اساس داستان هایی که در این باب وجود دارد نمایشنامه ای ترتیب دهید و بازی کنید . اگر چنین کارهایی را بلد نیستید می توانید از سی دی ها و نوارهای موجود در بازار کمک بگیرید .

پی نوشت ها :
1- کفایة الاثر، ص 234; معجم رجال الحدیث، ج 12، ص 82 .

2- ترجمة الامام الحسن علیه السلام، ص 159 .
منابع : رهروان ولایت/ وبلاگ تربیت فرزند و موفقیت در زندگی /جام نیوز