.

 یکی از مؤلفه های  جامعه شایسته بر مبنای اصل اخوت، بحث حلم است.

 حلم یعنی نفس انسان به اطمینان و آرامشی برسد که در برخورد با ناملایمات از غضب باز بماند و خشمگین نشود.

 حلم با کظم غیظ تفاوت دارد. در کظم غیظ، شما خشمگین می‌شوید اما خشمتان را بروز نمی‌دهید. اما در حلم شما اصلاً غضبناک نمی‌شوید.

دانشمندان اخلاق در تعریف حلم می‌گویند: “حلم یعنی، نگهداشتن نفس از ایجاد غضب.”

 امیر المؤمنین(ع) می‌فرمایند: اگر بردبار نیستی، خودت را شبیه انسان‌های بردبار قرار بده. چون کسانی که خودشان را شبیه کسی قرار می‌دهند، امید است که مانند آن‌ها بشوند.

 برای اینکه شبیه انسان‌های حلیم شویم باید سه کار را انجام دهیم.

کظم غیظ
یعنی اگر غضبناک شدی، غضبت را بروز، نده و از حق و عدالت خارج نشو.
یکی از مصادیق عدم خروج از حق و عدالت، این است که اگر سرّی را از کسی می‌دانید، به محض اینکه خشمگین شدی، سرّ او را فاش نکنید.

مداراکردن با مردم

مدارا کردن یعنی مهربان بودن و نسبت به آن‌ها رأفت داشتن و در برابرشان تواضع داشتن و شخصیت مردم را محترم شمردن.
 حضرت رسول اکرم(ص) فرمودند: خداوند به من امر کرده است که با مردم مهربان باشم و با آن‌ها مدارا کنم.
 امیرالمؤمنین(ع) فرموده‌اند: دلیل عقل، مدارا کردن با مردم است. هر کسی با مردم مدارا نمی‌کند عاقل نیست.

با مردم به رفق رفتار کردن

رِفق یعنی سخت نگرفتن بر مردم.
حضرت رسول(ص) می‌فرمایند: کسی که بهره‌ای از رفق داشته باشد، خیر دنیا و آخرت را به او داده‌اند و کسی که هیچ بهره‌ای از رفق نبرده باشد هیچ بهره‌ای از خیر دنیا و آخرت نبرده است.
رفق، کار سیاست‌مداران است. زمام‌داران باید این خصوصیت را داشته باشند.
 حضرت امیر(ع) فرمودند: هر گاه زمام‌دار شدی، به مردم سخت نگیر.
 حضرت امیر(ع) می‌فرمایند: رفق با مردم چه سیاست خوبی است … سخت نگرفتن بر مردم، شمشیر مخالفتشان را کُند می‌کند.

حلم در قرآن کریم ١١ بار به خداوند استناد داده شده است. إِنَّ اللهَ غَفُورٌ حَليمٌ؛ همانا خداوند بخشنده و حلیم است.

 مرحوم صدوق می‌فرماید: حلیم بودن خدا در مقابل عصیان‌گران و کسانی است که نافرمانی می‌کنند. به آن‌ها مهلت می‌دهد و بلافاصله غضبش را بروز نمی‌دهد.
یکی از اسامی خداوند در دعای شریف جوشن کبیر حلیم است: يَا مَنْ هُوَ بِمَنْ عَصَاهُ حَلِيمٌ؛ ای کسی که نسبت به نافرمانان، بردبار هستی و بلافاصله عقاب نمی‌کنی.

- حلم، صفت انبیاء است.(سوره توبه آیه ١١٤)
-حلم از صفات بندگان خاص خدا است. (سوره فرقان آیه ۶٣)

-حلم در جامعه سه اثر اجتماعی دارد
1.تبدیل دشمنی به دوستی
2.تألیف قلوب . انسان‌ها را به هم نزدیک‌تر می‌کند.
3.پیروزی بر دشمن
 

حضرت امیر(ع) فرمودند: کسی که نسبت به دشمنش بردباری کند بر او پیروز خواهد شد.
___
حجةالاسلام والمسلمین علوی تهرانی
شب پنجم محرم | سال ١٣۹۷