بخش دوم: زمینه های رضامندی

در بخش نخست به باورهایی پرداختیم که نقش مهمی در رضامندی و شادکامی انسان ها داشتند، اما عوامل دیگری نیز وجود دارند که توجه به آن ها به اندازه خودشان مهم و تعیین کننده اند.

انسان نیازهایی دارد که نمی توان آن ها انکار کرد و تامین این نیازها نقش مهمی در شادمانی و رضامندی افراد دارد. در این بحث به پاره ای از آن ها اشاره خواهیم کرد.

فصل اول: امکانات خوش بختی

1. لذت کار

کار کردن یکی از جنبه های زندگی است. دیدگاه افراد نسبت به کار متفاوت است،عده ای از انسان ها خوشبختی را در این می دانند که هر وقت، هر چه را خواستند آماده باشد و برای تهیه آن به صرف وقت و تحمل رنج و زحمت نیازی نباشد. این دیدگاه بیشتر در بین جوانان امروزی وجود دارد.

عده ای دیگر تصور می کنند که مسائل معنوی می تواند جای کار و تلاش را بگیرد، چون خداوند روزی رسان است پس نباید تلاش کرد .تصحیح شناخت و باورهای لازم برای زندگی موفق به معنای کنار گذاشتن کار و تلاش نیست، به همین جهت دین تأکید زیادی بر کار و تلاش داشته و افراد را از توکل منهای کار برحذر داشته است.

انس بن مالک می گوید : روزي کسی از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله پرسید: شترم را ببندم و توکّل کنم ، یا رها کنم و توکّل کنم حضرت فرمود: ببندو توکّل کن

بنابراین زندگی موفق نه نصیب کسانی می شود که مایل اند یک شبه ره صدساله بپیمایند و نه نصیب کسانی می گردد که می خواهند با نشستن و توکل کردن روزگار را بگذرانند.

نکته دیگر در تأمین نیازها،طبقه بندی نیازها از جهت ضرورت آن برای بقای حیات است . بنابر فرمایش امام صادق علیه السلام “تمام نیازهای ضروری انسان آفریده شده ولی انسان برای دسترسی به آن ها کار و تلاش کند که صلاح وی در آن است" 

رسیدن به این نیازها بدون کار و تلاش همواره انسان را به وادی سرمستی و طغیان سوق می دهد و چه بسا او را به هلاکت می افکند. بی کاری عاقبت خوبی ندارد. زندگی موفق آن است که آینده خود را تضمین کرده و عاقبت خوبی داشته باشیم . واقعیت این است که کار یکی از نیازهای روحی و روانی انسان است اگر کار نباشد نشاط و شادابی از میان خواهد رفت.  وقتی کسی برای کسب روزی خدا تلاش کند با کسب روزی آرامش می یابد.

پیامبرگرامی اسلام صلی الله علیه و آله می فرماید: به درستی که هرگاه روزی انسان تأمین شود نفس آرام می گیرد.

کسی که با تلاش خود زندگی اش را تامین می کند وابسته به دیگران نیست، در حقیقت کسی که کار نمی کند با آبروی خویش معامله می کند آبرو می دهد و کالا می خرد! تجارت با آبرو مساوی است با خوار شدن نزد دیگران و از بین رفتن عزت نفس.

2. هنر تدبیر

یکی از ضرورت های زندگی موفق مهارت استفاده از روزی است. این همان چیزی است که در ادبیات دین از آن به نام تدبیر یاد می شود. امام علی علیه السلام می فرماید: سامان زندگی در تدبیر است و آفت زندگی بد تدبیر کردن است.

اندازه موفقیت به اندازه مهارت در تدبیرگری است نه میزان درآمد. از ویژگی های مال پایداری آن است،شرط پایداری مال نیز خوب تدبیر کردن آن است. خداوند روزی می دهد اما این نیمی از ماجراست نیمه دیگر آن مهارت انسان در مصرف آن است.تدبیر زندگی یعنی برنامه ریزی برای آنچه خداوند روزی انسان می کند.

از دیگر مؤلفه های تدبیر میانه روی در زندگی است،زیاده روی در مصرف و مصرف بی جا نشانه بی تدبیری است و اندازه گیری و میانه روی در مصرف نشانه حسن تدبیر است.

امام علی علیه السلام می فرماید: هرگاه خداوند خیر بنده ای را بخواهد میانه روی و حسن تدبیر را به وی الهام می کند و او را از بد تدبیرگری و اسراف دور می سازد.

3 .خانه زندگی

از نیازمندی های انسان ” مکان زندگی” است تا در آن آرام گیرد. آنچه مایه آرامش است خانه ای است که به اندازه نیاز خانواده باشد. گاهی موارد خانه از کارکرد خود خارج می شود و به خانه سازی تبدیل می شود و انسان را از پرداختن به امور بسیار مهم باز می دارد و بدین سان مایه حسرت و افسوس وی می گردد.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: هرگاه خداوند متعال بخواهد کسی را خوار کند مال او را در ساختمان سازی مصرف می کند.

 خانه سازی های اشرافی و اسراف در ساختمان سازی وسیله ای برای انتقام خداوند از مال حرام است.

بنابراین مراد از خانه وسیع خانه ای است که همه نیازهای منطقی و متعارف یک خانواده را به راحتی پاسخ گوید.

4. وسیله نقلیه

یکی از عوامل راحتی و آسایش در زندگی، برخورداری از وسیله ای مجهز و آماده است. برای بدست آوردن تجارب، صله رحم، تفریح و استفاده از طبیعت باید از جایی به جای رفت لذا انسان نیاز به وسیله ای دارد که این فاصله را کم کند، اینجاست که نیاز به وسیله نقلیه پیدا می کند.