لكُلِّ مُقْبِل إِدْبَارٌ، وَمَا أَدْبَرَ كَأَنْ لَمْ يَكُنْ

 امام علی (عليه السلام) فرمود:
هر چيزى كه روى مى آورد روزى پشت خواهد كرد و چيزى كه پشت مى كند گويى هرگز نبوده است.
حکمت - 152

 مثلاً جوانى كه مى رود نيرو، قدرت، شادابى، شادمانى و نشاط و ساير آثار جوانى را با خود مى برد گويى هرگز نبوده است همچنين ساير نعمت ها ولى اعمال صالحه و كارهاى نيك و آنچه را انسان در خزائن الهى به امانت مى سپارد و به حكم «(مَا عِنْدَكُمْ يَنفَدُ وَمَا عِنْدَ اللهِ بَاق)؛ آنچه نزد شماست از ميان مى رود؛ و آنچه نزد خداست باقى مى ماند» باقى مى ماند.

نتيجه روشنى كه از اين گفتار حكيمانه مولا گرفته مى شود اين است كه نه انسان به آنچه دارد دل ببندد و نه به آنچه از دستش مى رود ناراحت شود، چرا كه اين طبيعت زندگى دنياست،

همان گونه كه قرآن مجيد نيز مى فرمايد: (لِّكَيْلاَ تَأْسَوْا عَلَى مَا فَاتَكُمْ وَلاَ تَفْرَحُوا بِمَآ آتَاكُمْ).

و طبق فرموده مولا در حكمت 439 حقيقت زهد همين است.

ظاهر اين جمله حكمت آميز ناظر به نعمت ها و مواهب الهى، ولى بعضى از شارحان نهج البلاغه آن را تعميم داده و گفته اند: نقمت ها و مشكلات و رنج ها را نيز فرا مى گيرد، زيرا آنها نيز زائل شدنى است و روزى فرا مى رسد كه انسان به كلى آن را فراموش مى كند. يوسف گرچه سال ها در زندان دور از پدر و برادران و عشيره گرفتار بود ولى هنگامى كه بر تخت عزيزى مصر تكيه زد و برادران و پدر به ديدارش آمدند همه آن ناراحتى ها را از ياد برد.

منبع: خلاصه شده از پیام امام امیرالمومنین علیه السلام./کانال تفسیر قرآن و نهج البلاغه