از آنجا که ماه مبارک رمضان، ماه رحمت و مغفرت و استجابت است، باید فرصت را غنیمت شمرد و بهترین خواسته‌ها را با شایسته‌ترین عبارات از خداوند رحمان و رحیم درخواست نمود.

در این مسیر، مربیان الهی، دعاها و مناجات ارزشمندی را به مردم آموخته‌اند تا با خواندن آنها از برکات ویژه‌ی این ماه شریف بیشتر بهره‌مند گردند.

یکی از این دعاها، دعای «یا عَلِی یا عَظِیمُ»[1] است که از امام جعفر صادق علیه السلام – ششمین هدایتگر پس از رسول خاتم - به یادگار مانده است.

این دعای کوتاه، حاوی معارف بسیار ارزشمندی از معرفی خدا و شیوه‌ی صحیح درخواست از درگاه الهی است. همچنین به شرافت ماه رمضان؛ و نزول قرآن در آن؛ و قرار گرفتن برترین شب سال – شب قدر – در این ماه، اشاره شده است.

امام صادق علیه السلام خواندن این دعا را در ماه رمضان و پس از نمازهای واجب، توصیه کرده‌اند. [2]

فَقَرات این دعا را با توجه و تدبّر قرائت کنیم تا به برکت این ماه مبارک، معارف موجود در کلام حجت خدا در روح و جان‌مان بنشیند. آگاه باشیم همچنان که در این دعا نیز تذکر داده شده، صاحب این ماه، بلندمرتبه‌ای آمرزنده و مهربان است که وجودی همانندش نیست؛ و هرآنچه به ما عنایت می‌کند، همه از روی فضل و بخشش اوست، نه به دلیل لیاقت و استحقاق ما! پس اگر دعای‌مان را مستجاب کند، منّتی دیگر بر ما نهاده که با آنکه لایق احسانش نبوده‌ایم، ما را از رحمتی دیگر بهره‌مند ساخته است.

یا عَلِی یا عَظِیمُ یا غَفُورُ یا رَحِیمُ أَنْتَ الرَّبُّ الْعَظِیمُ الَّذِی لَیسَ كَمِثْلِهِ شَی‏ءٌ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ

اى بلندمرتبه، اى بزرگ، اى آمرزنده، اى مهربان، تویى پروردگار بزرگى كه چیزى همانندش‏ نیست، و اوست شنواى بینا.

وَ هَذَا شَهْرٌ عَظَّمْتَهُ وَ كَرَّمْتَهُ وَ شَرَّفْتَهُ وَ فَضَّلْتَهُ عَلَى الشُّهُورِ

و این ماهى است كه به آن عظمت و كرامت و شرافت بخشیدى و بر سایر ماهها برترى دادى؛

وَ هُوَ الشَّهْرُ الَّذِی فَرَضْتَ صِیامَهُ عَلَی

و ماهى است كه روزه‏اش را بر ما واجب نمودى؛

وَ هُوَ شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ هُدًى لِلنَّاسِ وَ بَینَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَ الْفُرْقَانِ

و آن ماه رمضان است كه قرآن را در آن فرود آوردى، براى هدایت مردم و بیان دلایل روشن از هدایت و جداکننده‌ [حق از باطل]؛

وَ جَعَلْتَ فِیهِ لَیلَةَ الْقَدْرِ وَ جَعَلْتَهَا خَیرا مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ

و شب قدر را در آن قرار دادى، و آن را از هزار ماه بهتر ساختى؛

فَیا ذَا الْمَنِّ وَ لا یمَنُّ عَلَیكَ مُنَّ عَلَی بِفَكَاكِ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ فِیمَنْ تَمُنُّ عَلَیهِ وَ أَدْخِلْنِی الْجَنَّةَ

اى صاحب منت كه بر تو منّتى گذاشته نشود، بر من به آزادى از آتش منّت نِه، در جمع آنان‏ كه بر آنها منّت نِهى، و وارد بهشتم گردان

بِرَحْمَتِكَ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ

اى مهربان‏ترین مهربانان

[1] سید بن طاووس، الاقبال بالاعمال الحسنه. تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1367 ش. ص 24 و 25. (متن این دعا در مفاتیح، ذیل اعمال ماه مبارک رمضان موجود است.)
[2] الاقبال بالاعمال الحسنه، ص 24.