فصل هفتم : کنترل پاداش

انجام دادن هر کاري بدون مزد ، غیر قابل تحمّل است ؛ اما اگر با اجر و پاداش ، همراه باشد ، حتّی اگر سخت و طاقت فرسا باشند ، قابل تحمّل خواهند بودعلّت بیان اجر صبر و بردباري در متون دینی. و روایات اهل بیت علیهم اسلام،  توجّه دهی مردم به پاداش آن است که بیان آنها از حوصله این بحث ، خارج است.

مهمْ این است که اصل پاداش داري سختی ها را نباید فراموش کرد یا دست کم گرفت مصیبت واقعی ، آن وقتی است که انسان از پاداش آن محروم گردد . اگر انسان، پاداش مصیبت را به دست آورد، در حقیقت ، براي او نعمت است .

امام علی علیه السلام می فرماید : اگر با محنت ها ، با رضایت و بردباري مواجه شوي ، نعمت ، پایدار خواهد بود.

ملاكْ این است که ما چه واکنشی به پدیده ها نشان دهیم ؛ چه خوشایند و چه ناخوشایند . نعمت با ناسپاسی ، به نقمت تبدیل می شود و نقمت با بردباري ، به نعمت تبدیل می گردد . براي اهل ایمان ، مصیبت ، فرصتی است که می توان آن را به نعمت ، تبدیل کردتوجّه به این حقایق ، فشار روانی حاصل از بلاها و گرفتاري ها را کاهش می دهد و موقعیّت هاي سخت را قابل تحمل می کند.

فصل هشتم : قدرتمند شدن

موقعیّت ناخوشایند، وضعیت جدیدي است که توان جدیدي نیز می طلبد. اگر این توان ، تأمین نگردد، در مهار و کنترل موقعیّت ناخوشایند ، موفّق نخواهید شد.

اگر بخواهیم با همان توان عادي با حوادث تلخ رو به رو شویم، طبیعی است که ناکام خواهیم شد. برقراري توازن میان توان روانی و موقعیّت ناخوشایند، از اصول کامیابی در راه مهار و کنترل تنیدگی هاست . اگر از این اصلْ غفلت شود، عملیات مهار با مشکل ، رو به رو می شود و یا به ناکامی می انجامد.

درباره عوامل اقتدار و قدرتمند شدن می توان گفت: خداوند ، توان بردباري می دهدخداوند متعال ، هم حوادث را مقدّر می کند و هم قدرت مقاومت در برابر آنها را به فرد می دهد؛ ولی ما معمولًا از این اقتدار خدادادي ، بی خبریم .

تقدّم صبر بر بلاپیش از وقوع بلا، توان صبر کردن به وجود می آید. نه تنها موقعیّت جدید، توان جدید را به همراه دارد، بلکه پیش از وقوع بلا، توان بردباري نصیب فرد می گردد.

جالب تر این که میان صبر و بلا ، موازنه نیز برقرار است یعنی هر اندازه ، بلا بیشتر باشد ،صبر بیشتري نیز داده می شود .وقتی انسان بداند توان مقاومت را دارد ، نورامید در چشمان او برق خواهد زد و احساس قدرت خواهد کرد .

پس به جاي شکایت کردن و بی تابی نمودن ، به توانی که دارید بیندیشید ؛ خواهید دیدمشکلات کوچک تر از آن هستند که شما را بی تاب سازند.

کسی که به یک منبع قدرت، اتّکال می کند، قدرت او را به قدرت خود پیوند می زند ؛ از این رو ، بر توان خود می افزاید و احساس اقتدار می کند. این ، همان چیزي است که در ادبیات دین ، از آن به عنوان توکل یاد می شود. اگر انسان ، چنین تصوّري از خدا داشته باشد و بر خدا توکل کند در سخت ترین مشکلات ، آرام خواهد بود.

قرآن کریم ، به صراحت از صبر و نماز ، به عنوان دو منبع مهم در تقویت توان یاد کرده است برخی افراد به محض این که با مشکلی رو به رو می شوند، ارتباطشان با خدا ضعیف تر گشته ، از حدّاقل لازم براي تداوم حیات روحی نیز کمتر می گردد! این در حالی است که در چنین شرایطی ، ما به ارتباط بیشتر براي تقویت و تسکین  نیازمندیم و به همین دلیل است که نه تنها مشکل خود را برطرف نکرده ایم ، بلکه با کاهش ارتباط ، بر اندازه آن افزوده ایم وتوان عادي خود را نیز تضعیف کرده ایم. بنابراین راز اقتدار و ایستادگی را باید در نماز و روزه جستجو کرد.

خداوند ، مهم ترین و بزرگ ترین منبع حمایت کننده انسان است و همین امر ، به انسان ، امید و قوّت قلب میدهد . هنگام بروز سختی ها و گرفتاري ها ، انسان تصوّر می کند که از قلمرو حمایتی خداوند ، خارج شده است .این تصوّر ، احساس تنهایی و بی یاوري را در پی دارد کسی که در مشکلات ، چنین تصوّري از خدا دارد ، خود را با انبوهی از  مشکلات ، تنها و بی یاور می بیند و این احساس ، روح ناامیدي را در پی دارد و همین امر ، بر اندازه تنیدگی و فشار روانی فرد می افزاید .

دعا بهترین راه ارتباطی با خداوند است . دعاهایی که از ائمه اطهار رسیده است در هنگام سختی ها کارگشا هستند .دعای امام حسین علیه السلام در روز عرفه از بهترین ادعیه ای است که انسان را به خداوند وصل می کند.